Zaparcia nawykowe u dzieci
Zaparcia nawykowe są dolegliwością, która znacząco wpływa na funkcjonowanie i klimat emocjonalny w całej rodzinie. Czym są zaparcia nawykowe? Najprościej rzecz ujmując, są to zaparcia czynnościowe niemające innej organicznej przyczyny.
Mechanizm zaparć nawykowych, charakterystyczne zjawiska i sposoby pomocy dziecku i rodzinie przybliżyła Karla Orban podczas pięciu edycji szkolenia dla profesjonalistów „Zaparcia nawykowe i moczenie”.
Dzisiejszy artykuł powstał na bazie wystąpienia Karli Orban podczas konferencji „Specjaliści 0–6: Praktycy – praktykom”.
Mechanizm zaparć nawykowych
Zaparcia nawykowe opierają się na błędnym kole, którego dokładne zrozumienie jest kluczem we współpracy z rodziną. Mechanizm rozpoczyna się od trudnego doświadczenia bólu podczas oddawania twardego stolca. Dziecko zapamiętuje ten przykry epizod i silnie kojarząc defekację z bólem, unika jej. Regularnie zaciska mięśnie przy wypróżnieniu i w ten sposób odracza moment oddania stolca. To z kolei skutkuje jeszcze twardszą konsystencją mas kałowych i zwiększeniem ich objętości. Oddanie twardszego i jeszcze większego objętościowo stolca sprawia dziecku ból. Pamięć o bólu i skojarzenie go z korzystaniem z toalety napędza mechanizm zaparć nawykowych, który bardzo trudno jest przerwać.
Zachowania retencyjne
Cechą charakterystyczną i odróżniającą zaparcia nawykowe od innych zaparć czynnościowych są zachowania retencyjne. Z zaparciami nawykowymi mamy do czynienia wówczas gdy dziecko wszelkimi możliwymi sposobami unika wypróżnienia. Każde odczuwane parcie wywołuje u dziecka natychmiastowe zaciśnięcie mięśni. Próby odwlekania wizyty w toalecie kończą się czasem zanieczyszczaniem bielizny (tzw. encopresis).
Kto i kiedy udziela pomocy?
Gdy rodzic zgłasza występowanie zaparć u dziecka, pierwszym przystankiem na drodze pomocy zawsze powinien być lekarz. Dopiero po wizycie u pediatry i wykluczeniu medycznego podłoża zgłaszanych problemów oraz potwierdzeniu występowania u dziecka zachowań retencyjnych pomocy terapeutycznej może rodzinie udzielić psycholog. Diagnoza i terapia w przypadku zaparć nawykowych odbywa się we współpracy z rodzicami.
Spokój, spokój i jeszcze raz spokój
Głównym celem współpracy psychologicznej w rodzinie dotkniętej problemem zaparć nawykowych jest osiągnięcie spokoju. Zaparciom nawykowym zazwyczaj towarzyszy bardzo trudny i charakterystyczny klimat emocjonalny. Można powiedzieć, że w rodzinie zmagającej się z zaparciami nawykowymi króluje presja i stres. Zaniepokojeni rodzice, chcąc ulżyć w cierpieniu swojemu dziecku, wywierają na nim silną presję skorzystania z toalety. Dziecko pod wpływem presji czuje ogromny stres, napięcie i lęk, które tylko nasilają zachowania unikowe.
Praca z rodziną z problemem zaparć nawykowych jest sporym wyzwaniem. Wymaga ogromnej empatii, zrozumienia i wiedzy. Terapeuta nie współpracuje wyłącznie z dzieckiem. Zaparcia nawykowe to pole do współpracy z całą rodziną. Zrozumienie emocji, które towarzyszą dziecku cierpiącemu na zaparcia nawykowe oraz duża wrażliwość na emocje przerażonych rodziców są podstawą sukcesu w gabinecie specjalisty.
Jeśli interesuje Cię temat zaparć nawykowych i moczenia u dzieci dołącz do grona specjalistów, którzy wzięli udział w cieszącym się ogromną popularnością szkoleniu Karli Orban „Zaparcia nawykowe i moczenie”. Zapisy na 6. edycję tego szkolenia wkrótce ruszają!
Zapisz się na specjalistyczny newsletter i nie przegap okazji do poszerzania swoich kompetencji w obszarze zaparć nawykowych i moczenia.
