Kiedy dziecko nie oddycha prawidłowo przez sen…

Niewielu specjalistów zdaje sobie sprawę, że dzieci doświadczające zaburzeń oddychania w czasie snu są także bardziej narażone na występowanie innych zaburzeń snu. W tym artykule chciałabym podzielić się z Tobą moją wiedzą na ten temat. Tekst streszcza część mojego wystąpienia wygłoszonego podczas konferencji „Praktycy – praktykom”.

Przyjrzyjmy się więc:

• w jaki sposób nieprawidłowe oddychanie wpływa na moczenie nocne, koszmary senne oraz nadmierną senność lub przeciwnie – hiperaktywność u dzieci?
• jakie pytania zadać rodzicom dziecka, u którego podejrzewamy zaburzenia oddychania w trakcie snu?

Zaburzenia oddychania a moczenie nocne

Moczenie nocne u dziecka powyżej 5 roku życia może być spowodowane zaburzeniami oddychania w czasie snu. Po pierwsze, przez liczne pobudki (nawet kilkadziesiąt w ciągu nocy) architektura snu jest zaburzona, niedobór snu głębokiego kumuluje się i dziecko nie wybudza się samo wtedy, kiedy pęcherz jest pełny. Po drugie, zaburzenia snu wywołują spadek produkcji wazopresyny – hormonu zagęszczającego mocz. Zbyt duża ilość moczu nie mieści się przez całą noc w pęcherzu moczowym dziecka. Po trzecie, u osoby, która nieprawidłowo oddycha, obserwujemy podwyższone napięcie i większą pracę mięśni tłoczni brzusznej, a co za tym idzie większy nacisk na pęcherz moczowy.

Zaburzenia oddychania a koszmary senne

Koszmary senne są powszechne w populacji pediatrycznej i same w sobie nie muszą współwystępować z innymi zaburzeniami snu. Natomiast w połączeniu z innymi objawami (nadmierna potliwość, ból głowy lub suchość w ustach po przebudzeniu) mogą świadczyć o zaburzeniach oddychania. Mózg, do którego nie jest dostarczana odpowiednia ilość tlenu w wyniku zaburzeń oddychania, odbiera bezdech jako zagrożenie. Dochodzi do aktywacji układu współczulnego oraz produkcji kortyzolu. Na skutek tych zmian pojawiają się koszmary senne, będące sygnałem od mózgu, że organizm znajduje się w niebezpieczeństwie.

Zaburzenia oddychania a nadmierna senność lub… hiperaktywność!

Warto zapytać rodziców, czy dziecko w ciągu dnia jest nadmiernie senne – mimo tego że przesypia odpowiednią liczbę godzin – lub przeciwnie: czy nie jest hiperaktywne. U dzieci z zaburzeniami oddychania w trakcie snu niezwykle często niedobór snu i jego nieprawidłowa struktura objawia się podczas dnia paradoksalnie hiperaktywnością i rozdrażnieniem – podobne jak u dzieci z ADHD. Dlatego przy diagnozie ADHD zawsze należy upewnić się u laryngologa, czy drogi oddechowe są drożne i czy nie występują zaburzenia oddychania w czasie snu.

Jakie pytania zadać rodzicom?

O co pytać rodziców dziecka, u którego podejrzewasz występowanie zaburzeń oddychania w czasie snu?

• Czy dziecko chrapie w trakcie snu?
• Czy dziecko ma epizody bezdechu (przestaje oddychać, po czym przebudza się dość gwałtownie, często nabierając powietrza ze zmianą pozycji)?
• Czy dziecko ma zamknięte usta w nocy i gdzie znajduje się język? 
• Czy język jest wklejony w podniebienie (prawidłowa pozycja spoczynkowa języka), czy może leży płasko na dnie jamy ustnej? 
• Czy dziecko oddycha przez nos w ciągu dnia? 
• Czy pojawiły się problemy z karmieniem naturalnym lub rozszerzaniem diety, gdy dziecko było małe?
• Czy dziecko miało podcinane wędzidełko języka? Jak ono teraz wygląda? Jeśli potrafisz, sprawdź sam_a. Jeśli nie, zapytaj, czy dziecko jest już pod opieką ortodonty, laryngologa lub logopedy. Dowiedz się, co inni specjaliści mówią na temat budowy i pracy jamy ustnej dziecka.
• Czy dziecko miało podcinane / usuwane migdałki?
• Czy nos jest drożny? 
• Czy dziecko często chorowało? Czy miało katar? Niektóre dzieci często i długo miewały niedrożny nos z powodu infekcji lub alergii i w rezultacie nawykowo oddychają przez usta. 
• Czy dziecko ma lub miało diagnozę obniżonego napięcia mięśniowego? Zwiększa ono ryzyko oddychania przez usta. 

Możesz także skierować dziecko do logopedy, poradni zaburzeń oddychania w trakcie snu, poradni laryngologicznej, pulmonologicznej lub poradni zaburzeń snu.